Stel je voor je hebt je hele leven je passie geleefd door de wilde natuur in al haar schoonheid te ontdekken en te filmen. Je bent overal in de wereld geweest op de meeste ongerepte plekken en je hebt alles wat je gezien hebt gedeeld met de rest van de wereld. In de hoop dat anderen net zo ademloos zijn als jij en net zo veel van die wildernis gaan houden. Je bent 93 en terugkijkend realiseer je je dat de hoeveelheid natuur in je leven drastisch is afgenomen door de manier waarop wij mensen zijn gaan leven. Je maakt er een film over, jouw getuigenis van de afbraak van ons prachtige ecosysteem: A life on Earth. Een poging om het tij te keren.
Ja ik heb het over David Attenborough. Zijn documentaire stemt verdrietig en hoopvol tegelijk. Eigenlijk kijk ik liever niet meer naar dit soort films. Ze geven me een machteloos gevoel. Deze keer werd ik er toch naartoe getrokken. Niet in de laatste plaats door de respectabele leeftijd van deze bioloog en documentairemaker en vanwege zijn liefde voor de natuur en zijn gedrevenheid. Zijn film eindigt optimistisch en hoopvol. De wildernis zal uiteindelijk overleven. Of wij als mensen dat ook zullen doen, hangt ervan of we de wil hebben onze wijsheid in te zetten voor het broodnodige herstel. Het kan dus nog steeds!
Wat is wijsheid? Ik laat me graag inspireren door de wijsheid van Taoïsten die zich hun leven lang verdiept hebben in hoe een wijs mens te worden. De volgende omschrijving is afkomstig van Reinoud Eleveld, een Chi Kung docent wiens Taotraining ik volg. Kenmerkend voor wijsheid is dat deze kracht altijd gericht is op het welzijn van zowel jezelf, je naasten én het grotere geheel. Als Wijsheid de dominante kracht in je bewustzijn is, ben je niet langer grensoverschrijdend naar jezelf, noch naar je naasten, noch naar het grotere geheel. Evenmin laat je grensoverschrijdend gedrag toe. Wijze mensen doen zichzelf geen kwaad en hebben het vermogen in te grijpen op het destructieve gedrag van anderen. Wijsheid heeft behalve met veiligheid ook alles te maken met macht, het aan de ene kant toe-eigenen van je eigen persoonlijke macht en aan de ander kant het niet misbruiken ervan. Verantwoordelijkheid nemen, het anker zijn in het oog van de storm. Wat je zegt en wat je doet sluiten op elkaar aan. Je handelen is in lijn met wat je het liefste wilt doen. Wijsheid is een enorme constructieve kracht. Het is uit de combinatie van denken en voelen, doen en niet-doen, van begrijpen en ervaren, van yang en yin, dat in het midden een nieuwe magische vorm van zijn kan ontstaan – Wijsheid.
Wijsheid is een enorme constructieve kracht.
Het noodzakelijke herstel en de transitie in de wereld begint naar mijn idee bij het aanpakken van de oorzaak van ons destructieve gedrag. De sleutel tot wijsheid ligt in het hervinden van de innerlijke balans in onszelf. In ons geestelijke, emotionele en lichamelijke welzijn. Door te leren zien en voelen waarom we doen wat we doen. De pijn te voelen die erachter zit. Door los te laten. Dan pas zullen we in staat zijn tot constructief gedrag, dat ons welzijn en daarmee dat van de mensen en de wereld om ons heen vergroot.